Hareketlilik ve hukuk, Çetin Altan 3 Eylül 2014

"Bugün İstanbul’da doğduğu binada yaşamaya devam eden elli yaşın üzerinde kaç kişi vardır?

Yüz kişi mi, bin kişi mi, on bin kişi mi, yüz bin kişi mi?
Yoksa 17 milyon içinde sadece birkaç kişi mi?
*
Elli yıldır aynı yerde duran kaç apartman vardır İstanbul’da?
*
Türkiye hâlâ bir göç ülkesi gibi gözüküyor, içerideki hareket bitmiyor.
Bölgeler arasındaki farklılıklar da çok büyük.
Henüz durmuş oturmuş bir toplum haline gelemedik.
Cumhuriyet ülke içinde büyük bir hareketliliğe sahne oldu ama bu hareketin yerleşebileceği ortak bir vasat sağlayamadı.
*
Böylesine büyük hareketlerin devam ettiği toplumlarda yerleşik değerler bulmak zordur.
Daha ziyade bir güvensizlik ve paçasını kurtarma isteği öne çıkar.

*
Ortak değerleri olmayan, güvensiz, paçasını kurtarma isteğiyle dolu milyonlarca insanı bir arada huzur içinde tutmanın yolunu bulmak kolay değil.
Önce sağlam bir temele ihtiyaç var.
Bu hareketi taşıyabilecek, insanlara güven verecek bir temele.
*
Bu temel, hukuktur.
Hukuku, herkesin kendini güvende hissedeceği bir sağlamlığa kavuşturamazsanız, bu hareketliliğin yaratacağı cangıl havasının önüne geçemezsiniz.
*
Hukuk, hak etmek kavramının da temelini oluşturur.
Ekmeğini hak etmek, hak etmediğini el uzatmamak, hak etmediğini elini uzattığında cezalandırılacağını bilmek bir sükunet ve güven sağlar.
“Ne kaparsam kârdır” vahşetinin önünü keser.
*
Güvenilecek bir hukuk olmazsa, insanlar güvenceyi genellikle “gruplaşmalarda” arar.
Siyaset de kapışan grupların örgütlendiği bir alan haline dönüşür.
Emekten, haktan, çalışmaktan, üretmekten doğan bir çıkar birliği yerini, “güç” kavramını birinci derecede önemli gören bir anlayışa bırakır.
Güçlülük, haklılıktan önemli olur.
*
Ondan sonrası ise “gücü gücü yetene” kargaşasıdır.
Sonu pek hayırlı gelmez.
*
Türkiye bütün toplumun güvendiği hukuk sistemini kuramadı.
Hukuk, sadece o sırada güçlü olanı koruyacak bir kalkan gibi kullanıldı.
“Kalkan”ın sahibi değişti ama hukukun kalkan olma işlevi değişmedi."