Hukuk Yoluyla Demokrasi Avrupa Komisyonu (Venedik Komisyonu), Rona Aybay

1990 yılında oluşturulan bu Komisyon, kurulduğu kent olan Venedik'in adıyla anılmaktadır. Komisyon, Avrupa Konseyi'nin kuruluşuna temel olan hukuk devleti (hukukun üstünlüğü), insan hakları ve çoğulcu demokrasi kavramlarının tam olarak yaşama geçirilmesi için görüşler geliştirmekle görevlidir. Komisyon, bu amçala, üye devletlere ulusal anayasalarda ve benzeri yasalarda yapılması gereken düzenlemeler konusunda raporlar hazırlar, tavsiyelerde bulunur.

Başlangıçta 18 üye devletin katıldığı Komisyona, bugün Avrupa Konseyi'ne üye bütün devletlerin yanısıra Kırgızistan, Kore Cumhuriyeti (Güney), Meksika, Şili, Tunus gibi Avrupa Konseyi dışından devletler de üye vermektedir. Toplam üye sayısı, böylece, 58'e ulaşmaktadır. Ayrıca ABD, Japonya, Uruguay ve Vatikan da "gözlemci" statüsündedir. Güney Afrika ve Filistin Ulusal Otoritesi de "özel işbirliği statüsü" denilen ve "gözlemci" statüsüne yakın bir konumdadır.

Venedik Komisyonu üyelerinin hukuk ve siyaset bilimi alanlarında katkılarda bulunmuş seçkin uzmanlar olması beklenmektedir. Üyeler genellikle, akademik alandan gelen öğretim üyeleri ve yüksek mahkeme yargıçlarıdır.

Venedik Komisyonu, çalışmalarında bağımsız olmakla birlikte örgütsel olarak İnsan Hakları ve Hukuk Devleti Genel Direktörlüğü ile işbirliği halinde görev yapmaktadır.

İnsan Hakları Hukuku, Rona Aybay
İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
İstanbul - Kasım, 2015

9 Ekim 1992 Milliyet - UNIDEM (University for democracy) toplantısı | Muhabir: Cem Serdengeçti

İnönü'den Orta Asya'ya öğütler Başbakan yardımcısı ve SHP Genel Başkanı Erdal İnönü, BDT'nin Orta Asya cumhuriyetlerine bugünkü durumunu; Türkiye'nin 19. yy'ın başında ve I. Dünya savaşı ertesindeki iki seçenekli konumuyla kıyasladı. "Avrupa Konseyi Hukuk yoluyla demokrasinin korunması komisyonu" ve Türk demokrasi vakfının ortaklaşa İstanbul'da düzenlediği BDT ülkeleri Gürcistan'dan temsilcileri Avrupalı Anayasa uzmanlarıyla buluşturan Unidem Konferansının açılış konuşmasını yapan Erdal İnönü şunları söyledi:

"Türkiye'nin bu dönemlerde şimdi BDT ülkelerinin olduğu gibi, bir Avrupa ve Asya modeli toplum seçme şansı vardı. Ancak Türk aydınları ve devlet adamları Türkiye'yi batı dünyasına doğru yönlendirdiler. Atatürk sayesinde de Türkiye hızlı bir değişimle bu süreci tamamladı." İnönü yine de BDT cumhuriyetlerine seçimlerini yaparken mümkün olduğu kadar çok tavsiye ve bilgi almalarını öğütledi. Unidem Konferansının "doğru yerde doğru zamanda yapıldığına" ayrıca bir konferansın ender olarak bu denli çabuk düzenlendiğini de sözlerine ekleyen İnönü bu bağlamda İstanbul'un Avrupa ve Asya arasındaki "köprü" rolünü vurguladı.

"Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasinin korunması Komisyonu'nun başkanı ve İtalyan kabinesinin eski üyelerinden Antonio La Pergola da yaptığı konuşmada Avrupa kıtasının "aynı uygarlıkla yeni bir şekil aldığını" söyledi ve "Eğer isterlerse, BDT ülkeleri de bize katılsınlar" dedi. Daha sonra söz alan eski Sağlık Bakanı ve ANAP milletvekili Bülent Akarcalı demokrasiye geçiş süreci içinde tercihlerin ülkelerin tarih, kültür ve geleneklerine göre yapılması gerektiğini söyledi.